Καθυστέρηση λόγου και ομιλίας

Τα παιδιά γεννιούνται με μια φυσική προδιάθεση στην απόκτηση της μητρικής γλώσσας σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα δηλαδή κατά την προσχολική ηλικία. Η απόκτηση της πραγματώνεται με μια σχεδόν ακούσια, αυτόματη διαδικασία όπου τα παιδιά εξελίσσουν λόγο και ομιλία.

Η σημαντικότερη ηλικία για την ανάπτυξη της γλώσσας είναι από 1,6 έως 4,6 χρονών. Το παιδί στην ηλικία των 4 έως 5 ετών προβλέπεται να έχει μια κατανοητή ομιλία, παράγοντας με ακρίβεια τους περισσότερους ήχους της γλώσσας, χειριζόμενο ένα ευρύ φάσμα λεξιλογίου και   ημιουργώντας συντακτικά ορθές προτάσεις.

Κάθε παιδί είναι μοναδικό και ακολουθεί το δικό του ρυθμό κινητικής ή γλωσσικής ανάπτυξης. Ισχύουν, ωστόσο, κάποια βασικά ορόσημα και η σημαντική απόκλιση από αυτά χρήζει περαιτέρω ενδελεχή διερεύνηση από την αντίστοιχη διεπιστημονική ομάδα.

Πότε μιλάμε για καθυστέρηση λόγου;

Μιλάμε για καθυστέρηση λόγου όταν το παιδί πλησιάζει την ηλικία των 3 ετών και:

• Δεν χρησιμοποιεί καθόλου λόγο αλλά άναρθρες κραυγές.
• Επικοινωνεί μόνο με νοήματα δείχνοντας αυτό που θέλει.
• Παράγει μόνο συλλαβές ή λέξεις όπως μαμά, μπαμπά, παππού, γιαγιά, νερό.
• Δυσκολεύεται να επαναλάβει λεξούλες που του λέμε.
• Ο λόγος του είναι ακατανόητος από το κοινωνικό περιβάλλον.
• Δεν κάνει συνδυασμούς ή φράσεις λέξεων (π.χ: μαμά βόλτα, μικρές προτάσεις: μαμά τρώει μήλο)

Τι πρέπει να θυμάστε!

Οι δυσκολίες ενός παιδιού είναι πάντοτε σκόπιμο να εκτιμώνται σε σχέση με την ηλικία του.
Ο ψυχολογικός παράγοντας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο και εμπλέκεται άμεσα στη συνολική εξέλιξη του παιδιού.
Η καθυστέρηση λόγου και ομιλίας είναι πιθανό να προμηνύει Ειδική Γλωσσική Διαταραχή, κάποια επικοινωνιακή ή
κοινωνικού τύπου διαταραχή, ΔΕΠΥ ή άλλες αναπτυξιακές διαταραχές.

Εάν κάτι σας ανησυχεί είναι προτιμότερο να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό π.χ αναπτυξιολόγο , λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή,
παιδίατρο κ.τ.λ.

Η πρόληψη και η έγκαιρη παρέμβαση είναι πάντοτε καλύτερες από την εδραίωση του προβλήματος. Η μη έγκαιρη αντιμετώπιση των διαταραχών λόγου και ομιλίας μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολίες μάθησης και σχολική αποτυχία.

 

 

Φωνολογικές Διαταραχές

Είναι μια κατηγορία διαταραχών κατά την οποία εμφανίζεται ένα φωνολογικό σύστημα που μοιάζει με εκείνο των παιδιών μικρότερης χρονολογικής ηλικίας. Δηλαδή μια ολόκληρη ομάδα ήχων δεν έχει κατακτηθεί σωστά και συνεπώς πολλαπλοί ήχοι προφέρονται λανθασμένα, ενώ δεν θα έπρεπε σύμφωνα με την χρονολογική ηλικία του παιδιού.
Στη φωνολογική διαταραχή δεν υπάρχει κάποιο ανατομικό ή νευρολογικό πρόβλημα. Οι κινήσεις των αρθρωτών, οι στοματοπροσωπικές δεξιότητες εκτελούνται φυσιολογικά.

Παραδείγματα:
• Το παιδί αντικαθιστά το φώνημα « σ » με το φώνημα « θ ». Π.χ. / σούπα / –
/ θούπα /
• Το παιδί αντικαθιστά όλα τα πίσω φωνήματα με μπροστινά φωνήματα.
Π.χ. όλα τα « κ » τα παράγει ως « τ » ,
/ κάνω / – / τάνω /
• Το παιδί απλοποιεί ή απαλείφει φωνήματα. Π.χ. / σκούπα / – / κούπα /,
/ βάζω / – / άζω /
• Το παιδί αντιμεταθέτει ή αντιστρέφει φωνήματα ή συλλαβές σε λέξεις.
Π.χ. / ξάδερφος / – / σκάδερφος/,
/ πακέτο / – / καπέτο /

 

Κατά την ένταξή του στο δημοτικό το παιδί θα αποκτήσει την ικανότητα αποκωδικοποίησης του αλφαβητικού συστήματος. Θα διδαχθεί δηλαδή να αναγνωρίζει και να χειρίζεται γραπτά σύμβολα, τα γράμματα. Η κατάκτηση αυτή θα επιτευχθεί με συστηματική διδασκαλία μέσω πολλών και διαφορετικών δραστηριοτήτων.

Μία βασική μέθοδος διδασκαλίας ανάγνωσης και γραφής είναι και η αντιστοιχία φωνήματος- γραφήματος ( η φωνούλα /ααα/ αντιστοιχεί σε αυτό το γράμμα Α α ).

Εξίσου αποτελεσματική μέθοδος είναι και η συνθετική, όπου γίνεται σύνθεση συμφώνων με όλα τα φωνήεντα ( τ-α , τ-ο, τ-ω, τ-ε, τ-ι, τ-η, τ-υ).

Η ομοιόμορφη ανάπτυξη και ενιαίος τρόπος μάθησης δεν ισχύει, ωστόσο, σε όλες τις περιπτώσεις παιδιών. Σχετικά σύντομα μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς διαφαίνεται μια αισθητή απόκλιση από τον υποτιθέμενο τυπικό ρυθμό.

Εδώ ακριβώς απαιτείται εγρήγορση τόσο από την πλευρά του γονέα , όσο και του εκπαιδευτικού. Κρίνεται αναγκαία η συστηματική αξιολόγηση των μαθησιακών αναγκών του κάθε παιδιού, καθώς ερχόμαστε κάποιες φορές αντιμέτωποι με Μαθησιακές Δυσκολίες.

 

Μαθησιακές Δυσκολίες

Ο όρος μαθησιακές δυσκολίες αναφέρεται σε κάθε είδους προβλήματα που οδηγούν στη σχολική υποεπίδοση ή αποτυχία σε παιδιά που έχουν κανονική φοίτηση, παρακολουθούν το πρόγραμμα της τάξης τους, δεν κατατάσσονται στα “άτομα με ειδικές ανάγκες”, δεν παρουσιάζουν συγκεκριμένα και σοβαρά νοητικά, ψυχολογικά ή σωματικά προβλήματα.

• Οι δυσκολίες μπορεί να παρατηρηθούν σε έναν ή παραπάνω τομείς:

Προφορικός Λόγος:

• φτωχό λεξιλόγιο
• δυσκολία στην κατανόηση και χρήση μεταφορικού λόγου
• δυσκολίες ακουστικής διάκρισης ήχων
• δυσκολίες εύρεσης λέξεων που αρχίζουν από συγκεκριμένο ήχο
• δυσκολίες εύρεσης των ήχων από τους οποίους ξεκινούν οι λέξεις
• δυσκολίες στην εύρεση λέξεων που ομοιοκαταληκτούν
• κατάτμηση σύνθετων λέξεων στα συνθετικά τους
• δυσκολίες στην ορθή σύνταξη προτάσεων
• δυσκολίες στην περιγραφή-αφήγηση, κ.λπ.

Ανάγνωση:

• δυσκολίες στην ταύτιση γραφήματος-φωνήματος
• αντικαταστάσεις και αντιμεταθέσεις κατά την ανάγνωση λέξεων και προτάσεων
• μη-ευχερής ανάγνωση (λάθη ακρίβειας και αργός ρυθμός),
• δυσκολίες κατανόησης του κειμένου και οργάνωσης μελέτης.

Γραφή/Ορθογραφία:

• λάθη στην κατεύθυνση και τις αποστάσεις γραμμάτων
• στις αποστάσεις λέξεων
• στη χρήση κεφαλαίων γραμμάτων και σημείων στίξης
• λάθη στη θεματική και καταληκτική ορθογραφία

Γραπτή Έκφραση:

• δυσκολίες στη σύνταξη των προτάσεων (Απλή, Σύνθετη, Επαυξημένη)
• δυσκολίες στην ανάπτυξη παραγράφου και έκθεσης (δυσκολίες ως προς το περιεχόμενο, την οργάνωση, το ύφος, το λεξιλόγιο, τη ροή προτάσεων, την τυπολογία).

Μαθηματικά:

• δυσκολίες στην αρίθμηση
• στις πράξεις
• στην επίλυση προβλημάτων
• στις μετρήσεις
• στη γνώση της ώρας και των χρημάτων
• στη γεωμετρία
• στους υπολογισμούς

Άλλες δυσκολίες:

• στον χρονικό προσανατολισμό (δε γνωρίζουν μέρες, μήνες, εποχές, έννοιες όπως αύριο, χτες, προχτές)
• στον χωρικό προσανατολισμό (μπερδεύουν δεξιά-αριστερά)
• στον κινητικό συντονισμό (παρατηρούνται δυσκολίες στην αδρή κινητικότητα, π.χ. κουτσό, σχοινάκι, παιχνίδι με μπάλα ή/και στη λεπτή κινητικότητα, π.χ. δεν μπορούν να δέσουν κορδόνια, να κουμπώσουν κουμπιά, να κρατήσουν το μολύβι σωστά)
• στην προσοχή/συγκέντρωση (διάσπαση προσοχής, απροσεξία, υπερκινητικότητα, παρορμητικότητα)
• στην οργάνωση (χάνουν ή μπερδεύουν τη θέση αντικειμένων, τα δωμάτιά τους είναι ακατάστατα, κ.λπ.)
• στη μνήμη (δυσκολεύονται να θυμηθούν αυτά που διάβασαν την προηγούμενη μέρα, τις καθημερινές υποχρεώσεις τους, αλλά ακόμα και τι τους συνέβη την ίδια μέρα
• να μάθουν την αλφαβήτα, τον πολλαπλασιασμό, κ.λπ.).

Από ποιο φορέα γίνεται η αξιολόγηση / διάγνωση:

Μπορεί να πραγματοποιηθεί τόσο σε ιδιωτικούς όσο και σε δημόσιους φορείς.
Στο δημόσιο τομέα, πραγματοποιείται αξιολόγηση και διάγνωση των μαθησιακών δυσκολιών από τα Κέντρα Διάγνωσης Διαφοροδιάγνωσης και Υποστήριξης (ΚΕΔΔΥ), τα Ιατροπαιδαγωγικά κέντρα, τα Κέντρα Ψυχικής Υγιεινής και τα Νοσοκομεία που διαθέτουν αρμόδιο τμήμα.
Αυτοί οι φορείς παρέχουν διάγνωση με σκοπό την ενημέρωση της οικογένειας και του σχολείου έτσι ώστε ο μαθητής να παραπεμφθεί στο τμήμα ένταξης καθώς και την μετέπειτα απαλλαγή του από γραπτές εξετάσεις εφόσον αυτό κριθεί απαραίτητο. Επίσης, συστήνεται η ένταξή του σε πρόγραμμα αποκατάστασης.

Τι ακριβώς περιλαμβάνει η διάγνωση-αξιολόγηση του παιδιού:

Η αξιολόγηση ξεκινά με την λήψη ενός ιστορικού από τους γονείς στο οποίο καταγράφονται πληροφορίες σχετικά με το μαθητή και την οικογένειά του.
Έπειτα διαμορφώνεται το μαθησιακό προφίλ του παιδιού, χορηγώντας πολλές και διαφορετικές δοκιμασίες (τεστ) στο παιδί, τόσο ποιοτικές όσο και ποσοτικές. Η επίδοση σε αυτές τις δοκιμασίες αναλύεται και έτσι διαμορφώνεται το μαθησιακό προφίλ του μαθητή.

Ποιοι ειδικοί ασχολούνται με την πρόληψη, διάγνωση και αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών;

Λόγω της πολυδιάστατης και σύνθετης φύσης των μαθησιακών δυσκολιών κρίνεται απαραίτητη η συνεργασία πολλών διαφορετικών ειδικοτήτων με σκοπό την διερεύνηση του μαθησιακού προφίλ του παιδιού, αλλά και τον σχεδιασμό της εξατομικευμένης ειδικής παρέμβασης.
Η διεπιστημονική αυτή ομάδα περιλαμβάνει: Παιδοψυχίατρο, Ειδικό Παιδαγωγό, Λογοθεραπευτή, Εργοθεραπευτή, Ψυχολόγο.

Αντιμετώπιση – Αποκατάσταση

Η αποκατάσταση των μαθησιακών δυσκολιών γίνεται ως επί το πλείστον από ιδιωτικούς φορείς.
Στα σχολεία παρέχονται προγράμματα αποκατάστασης στα τμήματα ένταξης.
Η αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών αρχίζει μετά την ολοκλήρωση της διαγνωστικής διαδικασίας. Ο μαθητής εντάσσεται σε εξατομικευμένο πρόγραμμα αποκατάστασης μαθησιακών δυσκολιών.

 

 

Τραυλισμός

Ο τραυλισμός αποτελεί μία διαταραχή της ομαλής ροής της ομιλίας. Μπορεί να εμφανιστεί επίκτητα ή αναπτυξιακά. Η αναπτυξιακή μορφή της διαταραχής αποτελεί τη συχνότερα εμφανιζόμενη μορφή τραυλισμού.

Πού μπορεί να οφείλεται

• Νευρολογική δυσλειτουργία. Η αποκλίνουσα νευρολογική οργάνωση του μηχανισμού ομιλίας συνδυαζόμενη με την ευάλωτη ψυχοσύνθεση του παιδιού, αλληλεπιδρούν με αναπτυξιακούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες για να πυροδοτήσουν την εμφάνιση της διαταραχής.
•  Κληρονομικότητα. Συχνά συνυπάρχουν άτομα με ιστορικό τραυλισμού στον ευρύτερο οικογενειακό κύκλο του παιδιού

Τα συμπτώματα

Βασικές συμπεριφορές

-Επαναλήψεις ήχων, συλλαβών ή και λέξεων (ει…ει… είμαι καλά)
-Μπλοκαρίσματα (π…αγωτό)
-Επιμηκύνσεις (σσσυγγνώμη)

Δευτερεύουσες συμπεριφορές
-Γκριμάτσες
-Κλείσιμο ματιών ή άλλες εκφράσεις προσώπου
-Βγάλσιμο της γλώσσας
-Πίεση των χειλιών μεταξύ τους
-Κινήσεις του κορμού ή των άκρων (χτύπημα χεριού)
-Παρεμβολές λέξεων
-Αποφυγή λέξεων

Ο ρόλος του λογοθεραπευτή

Ο λογοθεραπευτής διδάσκει στο άτομο που τραυλίζει διάφορες τεχνικές ομιλίας που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και παρέχει βοήθεια για καλύτερη αντίληψη και κατανόηση του προβλήματος.
Η μείωση ή η τελική εξάλειψη του τραυλισμού εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως η ηλικία εκδήλωσης των πρώτων συμπτωμάτων, η ηλικία ένταξης σε θεραπευτικό πρόγραμμα, η συχνότητα, η ένταση του προβλήματος, η αποδοχή του κ.α.
Το άτομο εκπαιδεύεται κατά κάποιο τρόπο να ελέγχει σταδιακά την ομιλία του είτε μειώνοντας σημαντικά τα επεισόδια τραυλισμού είτε οδηγούμενο σχεδόν στην εξάλειψή του.

 

 

Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος

O όρος Αυτισμός προέρχεται από τη λέξη “εαυτός” και υποδηλώνει την εσωστρέφεια και την απομόνωση ενός ατόμου στον εαυτό του.
Έχουν πραγματοποιηθεί διάφορες έρευνες οι οποίες έχουν βοηθήσει στην διαμόρφωση των διαγνωστικών κριτηρίων για τις συμπεριφορές του φάσματος του Αυτισμού.
Όλες αυτές οι συμπεριφορές, που παρουσιάζουν τεράστια ποικιλία εικόνας από παιδί σε παιδί, αποκλείουν το παιδί από την αλληλεπίδραση με το περιβάλλον του και το δυσκολεύουν ιδιαίτερα στην επεξεργασία των ερεθισμάτων, εσωτερικών και εξωτερικών.
Σήμερα έχει επικρατήσει ο όρος Διαταραχές του Αυτιστικού Φάσματος (Δ.Α.Φ.), ο οποίος περιλαμβάνει τον Αυτισμό, το σύνδρομο Asperger, και τον μη προσδιοριζόμενο αλλιώς Αυτισμό.
Τα δύο κεντρικά χαρακτηριστικά σε όλο το Αυτιστικό Φάσμα είναι τα ελλείμματα στην κοινωνική επικοινωνία και οι έντονα ψυχαναγκαστικές, επαναληπτικές συμπεριφορές με ακαμψία στην σκέψη.

Χαρακτηριστικά

Οι Δ.Α.Φ. χαρακτηρίζονται από σοβαρά και εκτεταμένα αναπτυξιακά προβλήματα που αφορούν σε διάφορους τομείς της ανάπτυξης.
Έτσι, το άτομο με κάποια από αυτές τις διαταραχές μπορεί να παρουσιάζει έντονα μειωμένη ικανότητα για κοινωνική αλληλεπίδραση, για συναισθηματική αμοιβαιότητα και επικοινωνία, στερεότυπη συμπεριφορά και περιορισμένα, έμμονα ενδιαφέροντα.

Τα συμπτώματα

• Διαταραχή της κοινωνικής αλληλεπίδρασης
• Διαταραχή της επικοινωνίας- λεκτικής και μη λεκτικής
• Δυσκολία στην κυριολεκτική κατανόηση και χρήση της γλώσσας
• Δυσκολία στη γενίκευση εννοιών και όχι μόνο
• Συχνά συγχέουν λέξεις με παρόμοιο ήχο ή νόημα
• Χρήση ομιλίας που μοιάζει με ρομπότ
• Μπορεί να υπάρχουν ανωμαλίες στη προσωδία, στο ρυθμό, στο ύψος, στην ένταση, τη συχνότητα της φωνής
• Δυσκολίες στη σημασιολογία
• Διαταραχή στη κατανόηση απλών και σύνθετων εντολών
• Οι γραμματικές δομές είναι συχνά ανώριμες και περιλαμβάνουν στερεοτυπική και επαναλαμβανόμενη χρήση της γλώσσας (ηχολαλία άμεση ή καθυστερημένη)
• Δυσκολίες αντίληψης και επεξεργασίας μεταφορικών μηνυμάτωνΠαρατηρούνται νεολογισμοί, κατασκευή νέων λέξεων με άγνωστη όμως σημασία για τον συνομιλητή
• Δυσκολία στη χρήση αντωνυμιών, προθέσεων, προσώπων
• Μειωμένες νοητικές ικανότητες

Ο ρόλος του λογοθεραπευτή

Ένα παιδί με ΔΑΦ δεν πρέπει να μάθει απλώς να μιλάει αλλά και να χρησιμοποιεί τη γλώσσα κοινωνικά για να επικοινωνήσει. Καμία μέθοδος θεραπείας δεν έχει βρεθεί που να βελτιώνει επιτυχώς την επικοινωνία σε όλα τα άτομα με αυτισμό.
Η καλύτερη θεραπεία αρχίζει νωρίς, κατά τη διάρκεια των προσχολικών ετών, προσαρμόζεται χωριστά, στοχεύει και στη συμπεριφορά και στην επικοινωνία, και στην οποία συμμετέχουν και οι γονείς ή άτομα που φροντίζουν-προσέχουν το παιδί με αυτισμό.
Ο στόχος του λογοθεραπευτή είναι η βελτίωση της επικοινωνίας. Για μερικούς η λεκτική επικοινωνία είναι ένας ρεαλιστικός στόχος. Για πολλούς όμως ο στόχος είναι η επικοινωνία μέσω της επαυξητικής-εναλλακτικής επικοινωνίας (χειρονομίες, συστήματα επικοινωνίας με εικόνες, πίνακες επικοινωνίας).

 

Διαταραχές λόγου και ομιλίας ενηλίκων

Αιτιολογία

• Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια (Ισχαιμικά/ Αιμορραγικά)
• Κρανιοεγκεφαλικές Κακώσεις (τραυματισμοί π.χ. τροχαία)
• Εκφυλιστικές νόσοι όπως: Άνοιες Αλτσχάιμερ κ.α.
• Νόσος του Πάρκινσον ή Χάντιγκτον
• Σκλήρυνση κατά πλάκας ή Αμυοτροφική Πλευρική Σκλήρυνση κ.α.
• Καρκίνος κεφαλής

Είδη Διαταραχών

• Αφασία

Πρόκειται για μία επίκτητη διαταραχή του λόγου, την οποία χαρακτηρίζει η απώλεια συγκεκριμένων γλωσσικών λειτουργιών.

Συμπτωματολογία

Διαταραχές στην παραγωγή του προφορικού λόγου:

• Δυσκολίες να βρίσκει τις κατάλληλες λέξεις
• Δυσκολίες να βάζει μαζί λέξεις για να συντάσσει λεκτικά μηνύματα
• Δυσκολίες να χρησιμοποιεί τις κατάλληλες καταλήξεις
• Δυσκολίες να χρησιμοποιεί τον κατάλληλο επιτονισμό και άλλα

Διαταραχές στην κατανόηση του προφορικού λόγου:

• Αδυναμία να προσλαμβάνει ή/και να καταλαβαίνει λέξεις, σειρές λέξεων και τα νοήματα που σηματοδοτούν αυτές οι σειρές και να ανταποκρίνεται ανάλογα.

Επίκτητη δυσλεξία ή/και δυσγραφία

Συμπτωματολογία

• Αλλοίωση του γραφικού χαρακτήρα
• Αδυναμία «δυνατής» ανάγνωσης
• Αδυναμία κατανόησης κειμένου

Συντακτικά, γραμματικά και μορφολογικά λάθη όπως:

• Λάθος χρόνοι
• Λάθος καταλήξεις
• Λάθος θέση υποκειμένου/αντικειμένου
• Λάθη στην ορθογραφία
• Αδυναμία παραγωγής γραπτού κειμένου
• Αδυναμία αντιγραφής λέξεων

Δυσαρθρία – Απραξία ή δυσπραξία

Η Δυσαρθρία είναι το σύμπτωμα της βλάβης στους μύες ή τα νεύρα των οργάνων της άρθρωσης (χείλη, δόντια, γλώσσα, υπερώα).
Η Δυσπραξία δηλώνει τις δυσκολίες στον προγραμματισμό, στην συντονισμένη και με ακρίβεια εκτέλεση των αρθρωτικών κινήσεων.
Η πλήρης απώλεια της ικανότητας προγραμματισμού των κινήσεων για την ομιλία ονομάζεται λεκτική απραξία.

Και στις δύο περιπτώσεις παρατηρείται:

• Αλλοίωση της άρθρωσης της ομιλίας
• Ο λόγος μπορεί να είναι συντακτικά ή γραμματικά σωστός αλλά δυσνόητος.

*Στοιχεία από το Σύλλογο Επιστημόνων Λογοπαθολόγων- Λογοθεραπευτών Ελλάδος

 

Ειδικές Αναπτυξιακές Διαταραχές Λόγου και Ομιλίας

Οι Ειδικές Αναπτυξιακές Διαταραχές του λόγου και ομιλίας (ΕΑΔ) είναι οι διαταραχές που χαρακτηρίζονται από σημαντική καθυστέρηση ή απόκλιση στην ανάπτυξη του λόγου του παιδιού. Το παιδί δεν παρουσιάζει επαρκή επικοινωνία ακόμη κι αν οι υπόλοιποι τομείς αναπτύσσονται φυσιολογικά.

Οι Ειδικές Αναπτυξιακές Διαταραχές του λόγου αποδίδονται σε:

• Ανωριμότητα ή καθυστέρηση νευρολογικής ωρίμανσης
• Κληρονομικότητα
• Περιγεννητικούς παράγοντες (π.χ. ανοξία)
• Ασθένειες (π.χ. μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα)

Οι Ειδικές Αναπτυξιακές Διαταραχές Λόγου χωρίζονται σε τρεις υπο- ομάδες:

Ειδική διαταραχή στην άρθρωση:

Το παιδί χρησιμοποιεί καλά τη γλώσσα αλλά αντιμετωπίζει δυσκολίες στην άρθρωση – φωνολογία που δεν αντιστοιχούν στις αναμενόμενες για την ηλικία του.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η ομιλία του να μην είναι τόσο σαφής και μερικές φορές να μην είναι καταληπτή.

Διαταραχή στην έκφραση της γλώσσας (του λόγου)

Το παιδί έχει δυσκολία στην προφορική έκφραση ενώ η κατανόηση του προφορικού λόγου είναι σε φυσιολογικά επίπεδα. Αν το παιδί είναι σε σχολική ηλικία οι δυσκολίες αυτές μπορεί να αφορούν και τη γραπτή έκφραση.
Τα χαρακτηριστικά των παιδιών με αυτή τη διαταραχή ποικίλουν ανάλογα με τη σοβαρότητα της διαταραχής και την ηλικία του παιδιού.

Μερικές από τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζει ένα άτομο με διαταραχές έκφρασης λόγου είναι:

• Δυσκολία χρήσης των κατάλληλων καταλήξεων (π.χ. εγώ γράφ-ει)
• Δυσκολία χρήσης του κατάλληλου επιτονισμού, αργός ή γρήγορος ρυθμός ομιλίας
• Συντακτικά λάθη (π.χ. εγώ γάλα πάω φέρω, το έφερα αφού)
• Γραμματικά λάθη (π.χ. λάθος χρήση χρόνων)
• Δυσκολίες στην ανάγνωση γραπτού κειμένου
• Δυσκολίες στην ορθογραφία, όταν μιλάμε για παιδιά σχολικής ηλικίας
• Δυσκολία εύρεσης κατάλληλων λέξεων (π.χ. αντί να πει «ποτήρι» > λέει «αυτό που πίνουμε»), και δυσκολία κατάκτησης νέων λέξεων
• Δυσκολίες έναρξης ή διατήρησης συζήτησης
• Δυσκολία στη σύνταξη ερωτήσεων
• Ακατάλληλη χρήση της γλώσσας (π.χ. απουσία τύπων ευγενείας)

Αντιληπτική διαταραχή της γλώσσας (του λόγου)

Είναι η πιο σοβαρή διαταραχή γιατί το άτομο έχει δυσκολίες και στην κατανόηση και κατ’ επέκταση και στην προφορική έκφραση.
Η ικανότητα του παιδιού να κατανοεί το λόγο είναι μικρότερη από αυτή που αντιστοιχεί στην ηλικία του και ως αποτέλεσμα παρουσιάζει περιορισμένο αυθόρμητο λόγο. Επίσης μπορεί να υπάρχουν δυσκολίες στην παραγωγή κάποιων φωνημάτων.

Μερικές από τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζει ένα άτομο με διαταραχές αντίληψης λόγου είναι:

• Δυσκολία εκτέλεσης εντολών (π.χ. Φέρε το παπούτσι).
• Δυσκολίες μνήμης
• Δυσκολίες στην επεξεργασία αισθητηριακών ερεθισμάτων (κυρίως ακουστικών). Το παιδί μπορεί να δίνει την εντύπωση ότι δεν ακούει, δεν προσέχει ή μπερδεύεται.
• Δυσκολίες στην εκμάθηση νέου λεξιλογίου (βασικό λεξιλόγιο, χωροχρονικές έννοιες)
• Δυσκολίες κατανόησης του προφορικού λόγου (π.χ. αφηρημένες έννοιες)
• Δυσκολίες στη μάθηση
• Δυσκολίες στην κατανόηση γραπτού κειμένου (π.χ. ιδιωματισμοί, παροιμίες, έμμεσο μήνυμα μιας πρότασης)